Đình Đức từng học bằng thạc sĩ ở ngôi trường HEC Paris (Pháp), ngôi trường đứng thứ 11 thế giới ở BXH ĐH ngành Quản trị và Kinh doanh.

Tự kiếm động lực cho chính mình

Tốt nghiệp Đại học Ngoại thương, mình chưa xác định sẽ làm gì. Bạn bè đa phần nộp hồ sơ vào các chương trình thực tập sinh của tập đoàn lớn, mình nghĩ sẽ đi theo con đường đó. Thế nhưng mọi việc xoay chuyển 180 độ sau khi nghe anh chị được học bổng toàn phần chính phủ kể về quá trình du học và trải nghiệm của họ ở trời Tây. Mình bắt đầu tham gia những diễn đàn, đọc blog liên quan để mường tượng xem sẽ thú vị như nào khi cũng được như vậy.

Thời điểm đó, những đứa bạn thân nhất của mình quyết định du học. Mình tình cờ nghe được bài Europe Skies của Alexander Rybak, trong đó có một câu rất hay: “Birds are flying over Europe skies. Tell me please why can’t I” (Những chú chim đang bay trên bầu trời châu Âu. Hãy nói với tôi tại sao tôi không thể).

Những điều trên là động lực để mình quyết định du học bậc thạc sĩ. Cộng thêm việc gia đình gặp vấn đề về tài chính, mình xác định phải lấy được học bổng toàn phần. Một số bạn nói có động lực nhưng không có thời gian để chuẩn bị hồ sơ thì phải làm thế nào? Mình trả lời là do động lực chưa đủ lớn. Nếu đủ lớn, thời gian eo hẹp đến mấy cũng sẽ có cách.

Khi nộp hồ sơ, mình quyết định xin nghỉ việc để có thời gian tự tìm học bổng, tự lo hồ sơ, ôn luyện và thi IELTS, GMAT. Tất cả trong 2,5 tháng, từ giữa tháng 10 tới cuối năm 2016. Mình không khuyến khích phải nghỉ việc để chuẩn bị hồ sơ nhưng nếu các bạn thấy đủ bản lĩnh thì tại sao không?

Nhiều bạn hỏi có nên du học ngay sau khi tốt nghiệp cử nhân hay phải chờ cho đến khi có kinh nghiệm. Theo mình thì tùy. Thứ nhất, tùy vào yêu cầu học bổng vì một số học bổng chính phủ yêu cầu kinh nghiệm tối thiểu hai năm như Chevening. Thứ hai, tùy vào yêu cầu chương trình học vì nếu muốn đi MBA, bạn cũng cần có kinh nghiệm làm việc. Thứ ba, tùy vào mục đích của bản thân. Một số bạn du học ngay sau khi tốt nghiệp và trúng tuyển vào các chương trình Graduate Trainee cho các tập đoàn lớn mà không cần kinh nghiệm.

Chọn học bổng/trường

Với học bổng chính phủ thì sẽ có những học bổng mà mọi người đều biết như Erasmus Mundus, Chevening, IrishAid, Australia Award Scholarship… nhưng có những trường cũng cấp học bổng bao gồm 100% học phí, (1 phần hoặc toàn bộ) chi phí ăn ở như University of Amsterdam (Hà Lan), Copenhagen Business School (Đan Mạch), Stockhom School of Economics (Thụy Điển)…

Có nhiều cách tìm hiểu, bạn có thể vào trang http://www.scholars4dev.com/ hoặc lên website của trường để xem. Mình hay vào The Times Higher Ranking và QS Ranking rồi vào website trường, lập danh sách Excel để ghi lại yêu cầu của học bổng.

Có một vài tiêu chí để mình chọn trường. Ví dụ với mình, yếu tố quan trọng nhất là cơ hội ở lại làm việc sau khi tốt nghiệp vì mình xác định sẽ định cư lâu dài. Một số học bổng chính phủ như Chevening (UK), Australia Award Scholarship… là những học bổng bắt buộc phải về sau khi học, nên với mình mấy học bổng đó nằm ngoài vùng phủ sóng. Hoặc nếu học ở UK thì cơ hội sẽ hẹp hơn không như những nước như Đức, Hà Lan, Pháp chỉ cho visa ít nhất 1 năm sau khi tốt nghiệp để tìm việc.

Tiêu chí thứ hai mình đặt ra là mức độ hỗ trợ của học bổng. Với mình, ít nhất phải 100% học phí. Tiêu chí thứ ba là phải đúng sở trường bởi khi học thứ mình thích thì mới có động lực học tập trong hai năm riếp theo. Và tiêu chí cuối cùng là thứ hạng của trường. Mình lọc các trường trong top 200 thế giới rồi mới tính tiếp.

Chuẩn bị hồ sơ

Những hồ sơ cơ bản khi đi du học bao gồm:

Statement of Purpose (SOP): Nói về nguyện vọng tại sao mình muốn đi học, tại sao mình xứng đáng được học bổng.

Letter of Reference (LOR): Thư giới thiệu từ thầy cô/sếp.

Bảng điểm, bằng đại học; điểm IELTS, GRE/GMAT; những bài nghiên cứu khoa học, publication (nếu có).

Nếu bạn có thành tích học tập tốt thì nên xin trường cấp cho giấy xếp hạng bạn trong lớp, khoa, trường kiểu top 5% của khoa thì nghe cũng danh giá hơn.

Statement of Purpose (SOP)

Mình mở đầu bằng  câu chuyện tại sao muốn đi học. Bạn cần biết cách làm câu chuyện trở nên ấn tượng hơn nhưng vẫn phải đảm bảo tình tiết chặt chẽ, có nút thắt mà chỉ con đường du học mới tháo gỡ được. Nó có thể bắt nguồn từ câu chuyện business nhỏ của gia đình, từ những môn học liên quan tới ngành, từ ý tưởng khởi nghiệp hay chính tình huống bắt gặp trong công việc.

Từ đó nói về kế hoạch nghề nghiệp của bản thân sau này muốn làm gì. Bạn nên đưa ra nghề cụ thể trong một ngành công nghiệp cụ thể và nếu chỉ ra một công ty cụ thể thì càng tốt. Vấn đề là làm sao để nghề hoàn toàn thích hợp với cái ngành và những môn học trong ngành đó để bạn đảm bảo mai này sẽ vận dụng những cái đó ra ngoài làm.

Bạn có thể  lên website trường tìm hiểu khóa học, profile thầy cô dạy để tìm lý do và động lực cho riêng mình. Buộc phải chặt chẽ đến độ là tại sao phải là cái trường này, cái ngành này mà không phải là cái trường khác hay ngành khác.

Sau phần nêu kế hoạch, mình đưa ra những điểm mạnh của bản thân để khẳng định mình xứng đáng. Đây là dịp để khoe về những thế mạnh về học thuật, khả năng nghiên cứu, hoặc khả năng lãnh đạo, kiến thức rõ về thị trường, giải quyết vấn đề trong kinh doanh…

Nếu đã có ý tưởng về một nghiên cứu nào đó, bạn cũng nên đưa vào để thể hiện mình muốn đi học nghiêm túc và có khả năng nghiên cứu phù hợp với ngành. Hồi đó, mình không có ý tưởng gì nhưng nhờ đọc kỹ thông tin về ngành học và những bài nghiên cứu của giảng viên trong khoa nên đưa ra một đề tài phù hợp, đưa ra ý kiến trái chiều và khẳng định muốn nghiên cứu về nó.

Một cách để chọn đề tài nghiên cứu khác là cứ tìm đề tài chung chung bạn thấy thích nhất mà liên quan tới ngành học hoặc đọc những bài của thầy cô trong khoa. Từ đó đọc lướt lấy đại ý và tập trung vào phần giới hạn của bài nghiên cứu. Đó sẽ là chìa khóa để mở ra cho bạn cách nên khai thác hoặc nghiên cứu vấn đề đó như thế nào ở tầng cao hơn. Chỉ cần thế thôi, đề tài của bạn trở nên đủ sức nặng. Dù vậy, bạn vẫn nên cân nhắc tới tính khả thi của phương pháp để nghiên cứu trước khi viết vào.

Phần cuối trong bài SOP chắc chắn là hứa hẹn. Một lần nữa mình khẳng định lại những giá trị sẽ đóng góp cho ngành, trường nếu được nhận.

Cách để chữa cháy điểm GPA thấp

Bạn nên cố thi GMAT điểm cao hoặc ít nhất mấy môn học liên quan tới ngành apply phải được điểm cao (8/0/10/0) trở lên và để sau này viết SOP có cái khoe và thể hiện được tuy GPA chung không cao nhưng môn đi du học mình vẫn thật sự nghiêm túc và được thành tích tốt.

Một cách khá hiệu quả khác nghĩ ra một lý do thuyết phục để chứng tỏ GPA thấp không phải do bạn lười hoặc không có khả năng. Ví dụ khách quan trường mình chấm không cao (bằng chứng mình vẫn đứng top 10% của lớp, khoa trường chẳng hạn – cái này có thể xin thông tin về xếp hạng từ phòng quản lý đào tạo). Chủ quan thì do chọn không đúng ngành mình thích nên có nhiều môn chuyên ngành không chú trọng bằng mấy khôn khác. Hoặc do bạn khi đi học năng động tham gia nhiều thứ nên chưa ưu tiên được việc học thuật. Tất nhiên, nói gì thì bạn cũng phải có chứng cớ đi kèm.

Nếu từng giành được học bổng lúc học đại học hoặc lúc có kết quả giành học bổng vào những trường đã nộp trước đó, bạn cũng nên khoe trong SOP. Điều này giúp giá trị của bạn được nâng lên. Vì vậy, nếu không tự tin với trường mình thích, hãy nộp vào mấy trường có xếp hạng thấp hơn trước để nếu giành học bổng sẽ có cái để nói trong SOP.

Về thư giới thiệu (LOR):

Bạn nên chọn người viết thư dựa trên các tiêu chí:

Thứ nhất, thầy cô đó phải là người hiểu biết rõ thế mình của mình ở trong lớp và mấy môn thầy cô dạy. Để nhờ được thầy cô, ngay từ thời đi học, bạn cần chịu khó phát biểu, đóng góp ý kiến và tích cực thảo luận.

Thứ hai là thầy cô đó nên dạy mấy môn chủ chốt, liên quan tới ngành mình muốn nộp hồ sơ. Vì vậy ngay trong những năm đại học, bạn hãy học môn chuyên ngành chăm chỉ một chút. Không phải mình đang khuyên nên bỏ bê mấy môn phụ như Triết hay Toán cao cấp nhưng nếu có sự eo hẹp về thời gian, bạn hãy phân bổ ôn luyện và sự tích cực của mình đúng chỗ.

Thứ ba, thầy cô nên có học hàm Tiến sĩ trở lên, nếu là trưởng khoa hay trưởng bộ môn thì càng tốt.

Người viết thư giới thiệu tốt nhất là người hướng dẫn mình viết khóa luận vì họ theo mình cả quá trình nghiên cứu, biết được khả năng phân tích, định luận, nghiên cứu, viết lách của mình như nào.

Với những bạn được chọn thầy cô hướng dẫn khóa luận, chiến thuật là ưu tiên thầy cô hội tụ đủ tiêu chí trên. Khi làm khóa luận, bạn nên nghiêm túc, thường xuyên trao đổi, cập nhật tiến trình nghiên cứu, chịu khó học hỏi từ thầy cô.

Nếu người viết thư giới thiệu là sếp, bạn nên chọn cấp trên trực tiếp quản lý để họ đưa vào những dự án mà bạn đã làm và được phản hồi tốt từ mọi người.

Nhiều bạn sẽ thắc mắc, vậy xin 2 cái thư giới thiệu với nội dung na ná có sao không? Theo mình thì không nên. Mỗi LOR phải là 1 mảnh ghép về mình, nói về những điểm mạnh riêng. Ví dụ, người đầu tiên đã nêu điểm mạnh nghiên cứu khi làm khóa luận, người còn lại nên nêu về những khả năng phân tích, lãnh đạo khi làm việc nhóm, hoặc kiến thức sâu rộng về ngành. Nhưng cả hai người nên có cùng những quan điểm thống nhất và chặt chẽ, liên quan tới những điểm mạnh bản thân mình đã nêu trong SOP như một lời xác nhận. Như vậy, các mảnh ghép đó sẽ ghép lại thành 1 bức tranh hoàn chỉnh.